POMNIK GRUNWALDZKI W TARNOWCU

TARNOWIEC, wieś w obecnym województwie podkarpackim położona w odległości 9 kilometrów od Jasła które to miasto jest siedzibą powiatu do którego należy także Tarnowiec. Do zakończenia II wojny Gmina Tarnowiec wchodziła w skład województwa krakowskiego [graniczyła z województwem lwowskim]. Najdawniejsze wzmianki o Tarnowcu pochodzą z roku 1326. Od tego czasu aż po rok 1946 była we władaniu różnych rodów rycerskich i szlacheckich. Wiek XIX i początek XX to rządy rodu Pilińskich herbu Bełty, ludzie światli i patrioci [Tadeusz Piliński był rezydentem Hotelu Lambert w czasie Powstania Styczniowego] przy tym dobrzy dla poddanych, dlatego pewnie ominęły tarnowiecki dwór wydarzenia szalejącej w okolicy „rabacji galicyjskiej”. W roku 1855 otwarto już oficjalną [zatwierdzoną przez starostwo w Jaśle] szkołę, pierwszym etatowym kierownikiem zarazem nauczycielem został Józef Kamiński uczestnik powstania styczniowego, żarliwy patriota, wspaniały nauczyciel społecznik to dzięki jego działaniom wybudowano budynek szkoły w którym uczyło się około 200 dzieci kształconych w duchu tradycji polskiej za co od władz austriackich był wielokrotnie kontrolowany a za uszkodzenie portretu cesarza Franciszka Józefa ciągany po sądach. Jak już wcześniej napisałem Kamiński wpajał w dzieci miłość do nieistniejącej jeszcze wtedy Ojczyzny Polski na lekcjach uczył wbrew zakazom, historii Polski o chwilach jej tryumfu i wielkości. W widoczny sposób chciał upamiętnić czas chwały oręża polskiego a tym co na wieki miało o tym zaświadczyć był zamiar usypania kopca z okazji 500-lecia bitwy po grunwaldem idea zmaterializowała się częściowo za jego życia, [zmarł w roku 1907] na wzgórzu górującym nad Tarnowcem od strony wschodniej został usypany kopiec wysokości 5 m i średnicy u podstawy 10 m, dzieło kontynuowała kolejno jego córka Wanda Wróblewska, Jakub Kula, Wilhelm Zaufal, Karol Machowicz. Kopiec budowały dzieci szkolne nosząc ziemię w podołkach, koszykach i tym co kto miał. Ziemię wozili furmankami mieszkańcy wsi a także służby dworskie z pobliskiego „pustnego ogrodu” i ”ugorów”. Kawałek gruntu na budowę kopca przekazał ksiądz proboszcz Jan Puzon, trzeba tez wspomnieć o dziedzicu Tarnowca Kazimierzu Pilińskim który na szczycie kopca zafundował obelisk i tablicę okolicznościową a jeden z pracowników dworu wykonał rzeżbę orła a były z tym kłopoty ponieważ władze starostwa dały warunek że będzie to orzeł austriacki dziś nie wiadomo jak sprawa się zakończyła czy był to orzeł polski czy austriacki, [myślę że był to orzeł polski ponieważ w czasie wojny obelisk wraz z orłem został przez Niemców wyburzony]. w lipcu 1910 w obecności Księdza proboszcza Jana Puzona, dziedzica Kazimierza Pilińskiego,wójta gminy Jana Jasińskiego, nauczycieli, licznie zgromadzonych dzieci i mieszkańców okolicznych wsi dokonano uroczystego odsłonięcia i poświęcenia pomnika. Kopiec i pomnik w spokoju górował nad Tarnowcem do wybuchu II wojny światowej, już na początku okupacji wysadzony został przez Niemców obelisk wraz z orłem oraz część kopca. Odbudowano go w roku 1949 w 15 rocznicę „Manifestu PKWN”a odbudowywali go junacy powołani do organizacji „Służba Polsce”. Obelisk oraz orła wykonał mistrz kamieniarski z Sobniowa; Ludwik Dacyl na obelisku umieszczono napis upamiętniający 15-tą rocznicę PKWN, oraz nową tablicę upamiętniającą 500 rocznicę bitwy pod Grunwaldem a także 150 tą rocznicę urodzin Adama Mickiewicza. W roku 2009 z inicjatywy wójta Gminy Tarnowiec Bogusława Wójcika przystąpiono do renowacji pomnika: prace kamieniarskie [obłożono granitem] wykonała firma Sławomira Trznadla orła [stary uległ zniszczeniu] rzeźbi artysta plastyk Dariusz Gądek. W lipcu br. planowane są uroczystości upamiętniające bitwę pod Grunwaldem.

Stanisław Lawera

 

pomnik07.jpgpomnik04a.jpgpomnik08.jpgpomnik01.jpgpomnik06.jpgpomnik09.jpgpomnik10.jpgpomnik05.jpgpomnik03.jpgpomnik02.jpgpomnik04.jpg